Pankreas kanseri için geliştirilen aşı bir devrime işaret ediyor

COVID-19 aşısını üreten Alman şirketi BioNTech, geliştirmiş olduğu kişiselleştirilmiş bir aşı sayesinde pankreas kanserine karşı umut verici sonuçlara ulaştı. Hastaların bağışıklık sistemlerine kanser tümörlerine saldırmayı öğreten aşı, tedavi edilen 16 hastanın yarısında bağışıklık tepkisine neden oldu ve bu hastaların kanserleri çalışma sırasında tekrardan nüksetmedi.

Pankreas kanseri için aşı geliştirildi

Pankreas kanseri, kanser türleri arasında sıklıkta tekrardan nüksetmesiyle ünlü. Tümör hücreleri alınsa dahi pankreas kanserinin nüksettiği defalarca kez gözlemlenmiş durumda. Ancak bu kansere karşı geliştirilen yeni bir aşı son derece umut vaat ediyor. Nature dergisinde yayınlanan çalışma, kanser aşılarının hastaların tümörlerine göre uyarlanmasına yönelik yıllardır süren hareketin dönüm noktalarından biri oldu.

New York’taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi‘nde Dr. Vinod Balachandran liderliğindeki araştırmacılar, hastaların tümörlerini çıkardı ve örneklerini Almanya’ya gönderdi. Orada, Pfizer ile son derece başarılı bir COVID aşısı yapan BioNTech şirketindeki bilim insanları, kanser hücrelerinin yüzeyindeki belirli proteinlerin genetik yapısını analiz etti.

BioNTech daha sonra bu genetik verileri kullanarak, her hastanın bağışıklık sistemine tümörlere saldırmayı öğretmek üzere tasarlanmış kişiselleştirilmiş aşılar üretti. BioNTech’in COVID aşıları gibi, kanser aşıları da RNA’ya dayanıyor. Bu durumda aşılar, hastaların hücrelerine, çıkarılan tümörlerinde bulunan aynı proteinlerden bazılarını üretme talimatını vererek, potansiyel olarak gerçek kanser hücrelerine karşı işe yarayacak bir bağışıklık tepkisini tetikledi.

“Bu bir kilometre taşı.”

Çalışmada yer almayan Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi’nde hastalık uzmanı olan Dr. Anirban Maitra, yaptığı açıklamalarda “Bu, pankreas kanserinde bir mRNA aşısının ilk kanıtlanabilir başarısıdır ve çalışmanın ön niteliğine rağmen ben buna başarı diyeceğim. Bu standartlara göre, yeni aşı bir kilometre taşı.” ifadelerini kullandı. Çalışmanın ölçeği sadece 16 hasta ile sınırlı olsa da sonuçlar oldukça cesaret verici.

Elbette gidilmesi gereken daha uzun bir yol var. Kişiye özel mRNA aşılarda maliyet, bu tür aşıların daha geniş çapta kullanılması için büyük bir engel konumunda. Ancak uzmanlar, bilim insanlarının kişiselleştirilmiş kanser aşılarını bu kadar hızlı bir şekilde oluşturabilmeleri, kalite kontrollerini yapabilmeleri ve sunabilmelerinin umut verici bir işaret olduğunu söylüyor.

Tanesi 100.000 dolar

Çalışmada görev alan şirketin kurucu ortaklarından Dr. Uğur Şahin, Aralık 2019’da çalışmanın başlangıcından bu yana BioNTech’in aşı üretim sürecini altı haftanın altına indirdiğini, nihayetinde ise kanser aşılarını dört hafta içinde üretebilmeyi hedeflediklerini söyledi. Şahin, BioNTech’in yaklaşık on yıl önce aşıları test etmeye başlamasından bu yana, üretimin bazı kısımlarını otomatikleştirerek maliyeti doz başına yaklaşık 350.000 dolardan 100.000 doların altına düşürdüğünü belirtti.

Bu arada aşıya yanıt vermeyen hastalarda kanser, ameliyattan yaklaşık 13 ay sonra geri dönme eğilimi gösterdi. Yanıt veren hastalar ise takip edildikleri yaklaşık 18 ay boyunca hiçbir nüks belirtisi göstermedi. İlginç bir şekilde, bir hastada, karaciğerde olağandışı bir büyüme geliştikten sonra aşı ile aktive edilmiş bir bağışıklık tepkisinin kanıtı görüldü. Büyüme daha sonra görüntüleme testlerinde kayboldu. Bilim insanları şimdi, bu tekniği başka kanser türlerinde denemeyi ve mevcut çözümleri geliştirmeyi hedefliyor.