ALEYNA SEVİM İstanbul – Kızamık olan bir kişi, yakın temasta olduğu 10 aşısız kişiden 9’una kızamık bulaştırabiliyor. Ölümcül olan ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açan kızamık özellikle aşısız çocukları hedef alıyor. Sağlık Bakanlığı’nın Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirdiği resmi verilere göre, Türkiye’de 2023’ün ilk 4 ayında 1440 kızamık vakası görüldü. Bu 4 ayda 242 kişi kızamık sebebiyle hastaneye yattı. Havada veya enfekte yüzeylerde 2 saate kadar aktif ve bulaşıcı kalan kızamık virüsü, eksik aşılı ve aşısız hatta aşılı kişilere dahi bulaşabilecek güçte bir virüs. Türkiye’de kızamık aşısının ilk dozu 1. yaşta, 2. dozu ise 4. yaşta yapılıyor. Yıllar sonra kızamık endişesi yeniden baş göstermesinde aşı yaptırmayanların etkisinin olduğu belirtiliyor. Milliyet ise uzmanlarına kızamık virüsüne karşı alınması gereken önlemleri ve aşı ile ilgili süreci sordu.
YÜZDE YÜZE YAKIN KORUMA
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, aşı yaptırmayan ailelerin çocukların korunma hakkını ihlal ettiğine dikkat çekiyor:
“Aşı Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, aşısı şeklinde (MMR) 2 doz uygulanıyor. Bunlardan birincisi 12. ayda ikincisi 4-6 yaşta yapılıyor. Eğer çocuklar 4-6 yaşta aşılanmadıysa ilkokul döneminde mutlaka aşı yapılmalı. Aşının yüzde 95 ve üzerinde koruyuculuğu var. Çok nadir durumlarda kızamık aşısı bazen çocuklarda tutmayabilir ama bu son derece düşük bir durum. Tutmayabilir derken yüzde 2 kadar çocukta yeterli antikor gelişmeyebilir.
DOMUZ JELATİNİ YOK
Hastayla temasta çocuğun 2 doz aşısı varsa ve etkinse kızamık olması beklenmez. Çocuk aşısızsa aşısının yapılması söz konusu olabilir. Tekrar bir doz yapılabilir. Aşının içindeki jelatin domuz jelatini değil, sığır jelatinidir. Bu aşının etkinliğini oluşturmak için ilave edilen bir madde. Halk arasında ‘Domuz jelatini var’ sözünün aslı yok. Çocuklarına aşı yaptırmayan aileler eksik aşılarını derhal tamamlatmalı. Aşıyla ilgili yarım yamalak ve bilimsel olmayan yazılardan öğrendikleri bilgilerle aşı yaptırmayan aileler sadece çocukları için değil tüm aile olarak riskde. Türkiye’ye gelen göçmen çocuklarının aşılanması hızlı bir şekilde yapılmakta ancak bunun iyi takip edilmesi gerekmekte. Çocuğun korunma hakkının elinden alınmaması gereklidir.”
İKİ DOZ AŞI KORUR
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da şunları söyledi:
“1957’den önce doğanları bağışık kabul ediyoruz. Çünkü 1957’den önce kızamık aşısı yoktu ve kızamık o kadar yaygındı ki geçirmeyen yoktu. Kızamık aşılaması 1963’te bütün dünyada başladı. Önce 12. aydan sonraydı sonra 1 yaş altında çok sayıda kızamığa bağlı zatürre sonucu ölüm tespit edilince 9 aya çekildi. Böylelikle kızamığa bağlı birçok ölümü önlüyorsunuz ama aşının etkinliği yüzde 85’e düşüyor. Bunun üzerine 2 doz yapıyorsunuz. Bir doz da eskiden ilkokul birinci sınıfta yapardık şimdi 4-6 yaşa çekildi. Herhangi bir salgın riski durumunda 3 doz aşı yapılıyor.
GÖÇMEN ETKİSİ
1998-2010 yılları arasında Türkiye’de aşılama oranı yüzde 70-80 arasında. Bu tarihler arasında çocuk olanların ellerinde aşılama yapıldığına dair kayıt yoksa aşı yapılmamış olabilir diye düşünüp bir doz yaptırmalarında fayda var. 2013’te yüzde 96’ydı sonra yüzde 98’e çıktı, şimdi tekrar düştü. Problem o zaten. Bakanlığın resmi verileri nüfusa kayıtlı insanları içeriyor. Şimdiki sağlık sisteminde aile hekiminde kayıt olması lazım ki aşılanabilsin. Düzensiz göçmenler geldiğinden beri aşı oranlarında düşme var ama esas düşüş pandemi döneminde aşı karşıtlarının son derece rahat bir şekilde ve tamamen yalan olan iddialarıyla insanların kafalarını karıştırmalarından kaynaklanıyor.”
‘KORUYUCU TEK SİLAH AŞI’
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Servet Öztürk, çocukluk çağında kızamık ve bu aşıyı olmayan erişkinlerde hastalığın ağır seyrettiğini söyleyerek, “Virüse etkinliği kanıtlanmış henüz bir ilaç yoktur. Etkin bir tedavisi olmayan hastalıkta koruyucu tek silah yüksek koruyuculuk sağlayan Kızamık aşısıdır. Önceden kızamık vakasına rastlanmazken 2019 yılında 2905 vakaya tanı konuldu. Bu vaka artışlarının en önemli sebebi; aşı karşıtlığının artışı. Bir de aşılanmamış göçmen ve turist sayılarının artışı” dedi.
SAĞLIK BAKANLIĞI’DAN 81 İLE UYARI
Sağlık Bakanlığı, 81 il valiliğine kızamık vakalarına karşı alınacak önlemlere ilişkin yazı gönderdi.Bakanlık yazısında özetle şunlar önerildi:
– Vakanın bildirildiği bölgede aktif vaka araştırması ve aşılama başlatılmalı. Tüm şüpheli vakalar sıcak vaka olarak değerlendirilmeli.
– Rutin aşılama sürdürülmeli.
– Olası veya kesin temaslılar ile eksik aşılı veya hastalığı geçirmemiş, 6 ayın üzerindeki herkese koruyucu olarak ilk 72 saat içerisinde bir doz KKK aşısı uygulanmalı.
– 9-12 ay arası bebeklere ilave bir doz kızamık içeren aşısına devam edilmeli. 12. ayı doldurduklarında rutin KKK aşı dozu uygulanmalı.
– Aşılanma yaşı gelmemiş bebekleri korumak için riskli bölge aşılamaları yürütülmeli.
– Mevcut vakalarla uyrukları değerlendirilerek, riskli bölgeler belirlenmeli.
– Tüm temaslılar 3 hafta boyunca belirtiler açısından izlenmeli.
– Dünya genelinde artan ve özellikle Avrupa ülkelerinde de yaygın görülen kızamık nedeniyle, bu ülkelerden gelen kişilerle temas riski yüksek olabilecek kişilerin (turizm sektörü, havalimanı çalışanları) aşılanması önerilir. -ANKARA Milliyet
Bir yanıt bırakın