Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Türkiye, günlerdir 2019 ila 2023 yılları arasında 4 çocuğa cinsel istismarda bulunan Metin Şenay hakkında hazırlanan iddianamenin tüyler ürperten detaylarını konuşuyor. 331 yıl 6 aya kadar hapsi talep edilen Şenay’ın, Bağcılar’da bir su dükkanı vardı ve uzun yıllardır aynı semtte su dağıtımı yapıyordu. 24 Mayıs 2023 günü mağdur çocuklardan M.Y.’nin okuldan çıkıp evine dönmemesi üzerine ailesi polise başvurunca olayın gerçek yüzü ortaya çıktı. Yapılan incelemelerde kimliği tespit edilen Metin Şenay’ın iş yerinin arka tarafından çocuk çığlığı sesi duyulması üzerine ‘yatak odası’ olarak tarif edilen gizli bir odada kız çocuğunun kilit altında ve ağlar vaziyette olduğu görüldü. Çocuğun üzerinde kan lekelerinin görülmesi üzerine cinsel istismara maruz kaldığı anlaşıldı. Ayrıca odada, “Kesinlikle bağırma. Konuşurken fısıltıyla konuş. Sağa sola zarar verme. Dükkana biri gelirse kesinlikle konuşma. Ben ne dersem yap. Sözümü dinlemezsen çok acı veririm, çok döverim. Gerekirse öldürürüm, bence en iyisi sözümü dinle ve dediklerimi yap. Ben de sana en iyi şekilde bakayım” ifadelerinin yer aldığı bir yazı da bulundu. Üstelik Metin Şenay’ın şiddetini yaşayan tek çocuk M.Y. de değildi. Peki yıllardır Şenay’ın cinsel istismarına maruz kalan çocuklar nasıl fark edilmedi? Her detayıyla kan donduran çocuk istismarlarından toplum ve aileler olarak nasıl bir ders çıkarmalıyız? İşte uzman yorumuyla gözden kaçan 3 detay.
1- DOĞRUDAN İFADE EDEMEZ, HAREKETLERİNE DİKKAT EDİN
2019 ila 2023 yılları arasında 4 çocuğa cinsel istismarda bulunan Metin Şenay’ın dehşete düşüren eylemleri bu yıllar arasında sınırlı değildi. Nitekim iş yerinde ele geçirilen videolar ve fotoğraflar, diğer mağdur çocukların itiraflarıyla birlikte düzenli olarak birçok çocuğu istismar ettiğini ortaya koyuyordu. Peki uzun yıllardır devam eden bu durum nasıl fark edilemedi? Çocuğun söyleyemediği durumlarda saldırıya uğradığını anlamak mümkün mü?
Uzm. Psikolojik Danışman Enes Çelik: Çocuğun cinsel istismara uğradığını anlamak gerçekten zor olabilir çünkü genellikle bunu açıkça ifade etmekte zorlanırlar. Ani ruh hali değişiklikleri, içe kapanma, okul performansında düşüş, cinsel içerikli oyunlar oynamak gibi davranışlar bir çocuğun istismara maruz kaldığını düşündürebilir. Fiziksel belirtiler de gözlemlenebilir. Özellikle genital veya anal bölgede yaralanma, tahriş, kanama gibi fiziksel bulgular önemli işaretler olabilir. Ancak bu belirtiler her zaman açıkça görünmeyebilir ve tek başına bir tanı koyucu değildir.
Çocuk, istismara uğradığını doğrudan ifade etmese de vücut dili ve tepkileriyle gösterebilir. Cinsel istismarın etkileri genellikle çocuğun cinsellikle ilgili davranışlarında görülebilir. Yaşına uygun olmayan cinsel bilgiye sahip olması, cinsel içerikli oyunlar oynaması veya cinsel olarak uygunsuz davranışlar sergilemesi gibi durumlar istismarın bir işareti olabilir. Sosyal olarak genellikle izole olur ve arkadaşlarıyla etkileşim kurmaktan kaçınır. Etkinliklere katılmaktan veya arkadaşlarını eve davet etmekten kaçınabilir. Bu belirtiler tek başına bir istismarı doğrulamaz ancak birden fazla işaretin bir arada gözlemlenmesi durumunda ciddiye alınmalı. Çocuğun rahat hissettiği, güvende olduğu bir ortamda konuşulması ve gerekli desteğin alınması önemli. Bu nedenle şüphelenildiğinde bir uzmana başvurulmalı.
2- ‘BANA NE OLURSA SÖYLEYEBİLİRSİN, YANINDAYIM’
Metin Şenay’ın çocukları kilitli tuttuğu odanın duvarında yazılı olanlar dışında diğer mağdurların verdiği ifadelerde de, “Haberlerdeki çocuğa yaptığı gibi bizi de tehdit etti. ‘Konuşan ölsün’ diyordu, tıp oynuyorduk. ‘Sus, dediklerimi yapmazsan öldürürüm’ diyordu. Biz de korkuyorduk, ‘Bu olay ortaya çıkmasın yoksa kendimi öldürürüm’ diyordu. ‘Erkeklerle sakın görüşmeyin, görüşürseniz sizi gebertirim” gibi tehditler savurduğu ortaya çıktı. Peki çocukların korkudan kendini ifade edemediği durumlarda aileler şüphelenirse nasıl yaklaşmalı?
Uzm. Psikolojik Danışman Enes Çelik: Öncelikle güvende hissetmesini sağlamak için güvenilir bir ortam oluşturulmalı. Bu, çocuğun kendisini anladığını düşündüğü bir yetişkinin varlığı anlamına gelir. Bu kişi bir akraba, öğretmen veya uzman olabilir. Empati göstermek ve duygularını anlamaya çalışmak önemli. Örneğin, ‘Bu konuda nasıl hissediyorsun?’ veya ‘Bunu paylaşmak senin için gerçekten zor olmalı, nasıl yardımcı olabilirim?’ gibi destekleyici ifadeler kullanmak kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir. ‘Neler oldu?’, ‘Seni endişelendiren ne var?’ veya ‘Bana ne olursa söyleyebilirsin, seninle birlikteyim’ gibi ifadeler de çocuğun duygularını ve deneyimlerini aktarmasına yardımcı olabilir. Çocuk, ne olursa olsun kabul edileceğini ve destekleneceğini bilmeli. ‘Seninle buradayım’, ‘Seninle birlikteyim’ veya ‘Bu senin hatan değil, yardımcı olmak için buradayım’ gibi ifadeler çocuğun kendisini daha güvende hissetmesine yardımcı olabilir.
3- ANLAMASI ÇOK ZOR AMA KENDİNİ ELE VEREBİLİR
Çevreden alınan bilgilere göre Metin Şenay’ın dükkanına çocuklar sıklıkla su almak için girip çıkıyor, etrafındaki kimse ise onun böyle bir suç işleyebileceğine ihtimal vermiyordu. Bu hikâyeden yola çıkarak bir kişinin pedofili ya da istismarcı olduğunu anlamak mümkün mü?
Uzm. Psikolojik Danışman Enes Çelik: Pedofili veya istismarcı bireyleri tespit etmek oldukça zordur çünkü bu tür eğilimler genellikle dışarıdan fark edilemez. İstismarcılar genellikle güvenilir veya saygıdeğer kişiler gibi görünüp toplumda çeşitli roller üstlenebilirler. Ancak bazı genel belirtiler vardır ki bu belirtiler şüphelenmemize neden olabilir.
– İstismarcılar sıklıkla davranışlarında tutarsızlık gösterirler. Örneğin çocuklara karşı aşırı ilgi gösterirken yetişkinlerle normalden daha az etkileşimde bulunabilirler. Çocuklarla var olan sınırlı bir etkileşimde normalin dışında bir durum varsa, bu şüphe uyandırıcı olabilir.
– Çocuklarla tek başlarına zaman geçirme fırsatı ararlar. Özellikle çocuklarla aileleri olmadan veya gözetimsiz bir şekilde bir arada bulunmak isteyen yetişkinlere karşı dikkatli olunmalı.
– İstismarcılar, çocukların sınırlarını aşma eğiliminde olabilirler. Örneğin kişisel alanlarını ihlâl etme, fiziksel teması sıkça kullanma veya çocuklarla uygun olmayan konuşmalar yapma gibi davranışlar sergileyebilirler.
Ancak bu belirtiler her zaman bir istismarcının varlığını göstermez. Kesin bir tanı koymak için profesyonel bir değerlendirme gerekli.
‘RUHU TEDAVİ EDİLMEZSE HASTALANIR, DÖNGÜ DEVAM EDER’
Tüm bu fiziksel ve duygusal yıkımın ardından akıllara tedavi edilmeyen çocukların ne tür bir mücadele içinde olduğu sorusu da geliyor. “İstismara uğramış bir çocuğun yetişkinlikte duygusal zorluklar arasında depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu gibi ruhsal rahatsızlıklar yer alıyor” diyen Uzman Psikolojik Danışman Enes Çelik sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu duygusal zorluklar, ilişki sorunlarına da yol açabilir. Güven eksikliği, bağlanma sorunları ve duygusal bağlantı kurmada zorluklar istismara uğramış bir çocuğun yetişkinlikte yaşayabileceği tipik ilişki zorluklarıdır. Ayrıca istismara uğramış çocuklar genellikle stresle başa çıkma mekanizmaları geliştirmede sorunlar yaşarlar. Bu nedenle yetişkinlik döneminde öfke yönetimi sorunları, kendini zarara verme eğilimleri, madde kullanımı gibi davranışsal sorunlar ortaya çıkabilir. Bu davranışsal sorunlar, hem kişisel yaşam hem de mesleki kariyer üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. İş performansında düşüş, iş ilişkilerinde sorunlar ve finansal istikrarsızlık gibi sonuçlarla karşılaşılabilir. Tedavi edilmemiş istismarın etkileri sadece bireyin kendisiyle sınırlı kalmaz, aynı zamanda toplum genelinde de olumsuz sonuçlar doğurabilir. İstismara uğramış yetişkinlerin çocuklarına karşı ebeveynlik becerilerinde zorluklar yaşaması ve döngünün devam etmesi olasıdır. Bu nedenle istismara uğramış bireylerin profesyonel yardım ve destek alarak travma sonrası iyileşme sürecine girmeleri kritik öneme sahip.”
“Ebeveynlere çocukların normal gelişim süreçleri hakkında bilgi verilerek, olası ihmal veya istismar belirtileri konusunda farkındalık artırılabilir” diyen Enes Çelik çocuk istismarlarını önlemek, çocukları istismardan korumak için hangi yolların izlenmesi gerektiğini de şu şekilde özetledi:
– Öğretmenlere ve okul personeline, öğrenciler arasında olası istismar belirtilerini tanıma ve rapor etme konusunda eğitim verilmeli.
– Çocukların hissettiklerini rahatça ifade edebilecekleri bir aile ortamı sağlanmalı. Ayrıca çocuklara bedenlerinin sınırlarını öğretmek ve bu sınırlara saygı duyulması gerektiğini vurgulamak şart.
– Ebeveynler, çocukların çevresindeki insanların davranışlarını dikkatlice gözlemlemeli ve herhangi bir şüpheli durumda hemen harekete geçmeli. Bunun yanında çocuklara cinsel istismarın ne olduğu ve nasıl önüne geçilebileceği konusunda eğitim verilmeli.
Bir yanıt bırakın